martes, 31 de diciembre de 2019

Diagnóstico xudicial (I)


O 9 de abril de 1853 na sentenza de Allariz explícase que “haber sido ejecutadas las muertes con alevosía y premeditacion conocida (...) con las agravantes de haber sido ejecutadas las muertes en despoblado y haber intervenido abuso de confianza”.

O fiscal da Coruña Luciano de La Bastida, apoiado nas declaracións das testemuñas e no informe dos médicos, ve en Romasanta un criminal astuto que finxe estar chalado para librarse da pena de morte.
Polo tanto, a explicación xudicial, e talvez a que máis se axuste á realidade, é que Manuel Blanco Romasanta era un asasino frío e calculador, dominado pola maldade, que mataba para aproveitarse economicamente das vítimas.

lunes, 30 de diciembre de 2019

Diagnóstico folclórico-etnográfico: o lobishome (III)

Para “desenmeigar” ao lobishome hai que sacarlle o meigallo, a fada, arrancándollo do corpo. Pode ser unha bruxa sabia mediante un ritual, ou ben acudindo a un santuario de San Bartolomé ou San Mauro (Sampaio de Abeleda, preto de Castro Caldelas, p. ex.), avogados das xentes contra os ataques do lobos, ou ben de San Pedro Mártir. Por iso Romasanta deixa de estar enmeigado o día de San Pedro de 1852.

A presenza do lobo na tradición popular galega convérteo no principal inimigo do home, nun ser maléfico e ata demoníaco, que infunde medo, e ata pánico, encarnando o mal para as xentes destas terras. Para defenderse del rezará o responso a San Bartolomé, San Bieito, San Antón ou San Mauro. Subirás ás árbores, acenderá lume, tocará latas e argalladas ruidosas...

“Fuxe, rapaz, que ven o home do unto”: a figura do lobishome pasará a ter un papel fundamental para tratar de amedrentar aos cativos xa que no caso de portarse mal poderían ser visitados polo home do unto, ou sexa, o lobishome.

domingo, 29 de diciembre de 2019

Diagnóstico folclórico-etnográfico: o lobishome (II)


Tamén o mito da licantropía ou “lobishome” está estendido por toda Europa, e foi tratado literariamente desde antigo: Plinio, Estrabón, Virgilio, Patronio, Luciano de Samosata, Ovidio, Platón, Pausanias, Santo Tomas de Aquino, San Jerónimo, San Agustín e moitos máis autores clásicos, medievais e modernos.

A metamorfose en lobo pode ter múltiples motivos: un pacto co diaño, que este se apodere das persoas,  froito dun acto de bestialismo ou de contacto sexual cun animal, provocado por alucinacións resultado de ungüentos ou pócimas de meigas, polo simple feito de cubrise con pel de lobo, ou fretando unto de sapo, por herdanza xenética, ou por maldición familiar (“nunca farto de carne te vexas” maldiciu un pai ao seu fillo en Viana do Bolo), por comer medula de lobo ou carne humana, por ser fillo ilexítimo ou ter nacido o sétimo fillo nunha familia na que só hai varóns...

No caso de Romasanta sería unha maldición do seu pai o que faría que a “fada” actuase sobre el. A “fada”, o “meigallo” é unha forza estraña, misteriosa, máxica, espiritual, sobrenatural, diabólica, causada polo mal de ollo (ou o mal do aire, ou un bebedizo, ou o diaño...) o que fará que posea os nosos corpos xerando unha maldade nesa persoa. Irán aos montes, envorcallaranse na terra, nos prados, vivirán como lobos, devorarán carne humana...


sábado, 28 de diciembre de 2019

Pieiro

“Aquellos infelices se sentían sobrecogidos como si por encima de sus cabezas batiese las alas un gran pájaro siniestro. Sus sombras se proyectaban sobre los muros bailando una danza grotesca. Acurrucados unos contra otros, apenas se atrevían a respirar, salvo el señor Vigairo, que tomó la palabra:

-De otro de estos capitanes de los lobos oí hablar yo, siendo rapaz, a mi abuelo, que en paz descanse, el que vino de fuera y arraigó aquí al casarse con mi abuela. También contaba de uno de su tierra, que era “pieiro” y se llamaba Pedro. Encomendaba los animales perdidos para librarlos de los lobos y acertaba si ya estaban comidos o si estaban salvos; otras veces echaba los lobos contra la gente. (...)

-Así –prosiguió- libraba de mal al ganado, pero otras veces metíase en un circo que trazaba en el suelo, silbaba a los lobos en el monte y le venían a comer en la mano porque los tenía sujetos con encantos. Y cuando no quería bien a alguno le mandaba los lobos. El Santo Oficio lo hizo quemar.”

Martínez-Barbeito, Carlos. El bosque de Ancines.  Ayma editor de Barcelona, 1947. pág. 127-128.

viernes, 27 de diciembre de 2019

El viejo Fedellaperna

“El viejo Fedellaperna, que sabía mucho, aportó su ciencia:

-Dios me perdone si ofendo a Su Divina Majestad, mas no sería novedad que Benito estuviera embrujado; otros lo estuvieron antes y otros lo han de estar.

El corro se apretujó aun más y esperó revelaciones extraordinarias. El viejo continuó musitando sus consejas:

-Tengo oído de un malhadado de Terrachá que resultó ser “lobishome”.

La señora Ramona Vigaira se santiguó otra vez y gimió:

-¡Dios nos aparte de tal!

-Eran siete hermanos, todos siete mozos sin ninguna moza entremedio; y a éste, que era el benjamín, tocóle la “fada” de ser “lobishome” y la tuvo siete años; y lo particular era que nadie le podía hacer mal mientras estaba con ella, porque la madición había de cumplirse.

Interrumpió, curioso, Antón Cerdeira:

-¿Y cómo acabó?

-Pasado su término, acabóse sólo el aojo y el “lobishome” volvió a su ser natural. ¡Había que ver cómo lloraba el cuitado las muertes que tenía sobre la conciencia!”

Martínez-Barbeito, Carlos. El bosque de Ancines.  Ayma editor de Barcelona, 1947. pág. 126.

jueves, 26 de diciembre de 2019

Os touciños e os untos

“Pois nestas terras temos escoitado en varios lugares que anda polas serras que dan ao sur de Galicia o Sacaúntos, que aquí lle dicimos o Sacamantecas, que quer falar a historia dun ou varios tipos que fan comercio coas graxas do corpo da xente e para iso teñen que matala e despezala como se fai cos porcos cando lles chega o día e lles rebandan os touciños e os untos.”

Pedreira, Emma. Besta do seu sangue. Ed. Xerais. 2018. Páx. 81

miércoles, 25 de diciembre de 2019

O sétimo ou noveno de sete ou nove


“As crenzas do lugar din que o sétimo ou noveno de sete ou nove irmáns será lobo e a sétima entre as nenas, peeira, que significa a que goberna na manda dos lobos. Isto será así aínda que deses sete algún morra na infancia ou se perda no ventre materno e non chegue a ser. Aquí cóntanse as ganancias e tamén as perdas.

 Tamén se di que será lobishome quen reciba a fada ou o ollar velenoso de quen o odie ou a trabadela dun lobo ou do lobicán. As crenzas dos lugares escuros din que para evitar a fada haberá que envolver a criatura en lenzos de fío branco, lavala con auga de sete muíños e, tras queimar o manto na lareira, facerlle coas cinzas na fronte o sinal da cruz cristiá. Tamén pode facerse un bolo co refugallo e darllo a comer a un animal sen dentes, como unha pita. Este remedio tamén é usado para sacar a fada do aire de morto, de becho e a sombra.”

Pedreira, Emma. Besta do seu sangue. Ed. Xerais. 2018. Páx. 13

martes, 24 de diciembre de 2019

Lobisomem homem homem

“Mas Romasanta é lobisomem!

-Lobisomem! Lobisomem! –a voz leda e virgem da menina.

 E de novo o eco a galgar o horizonte.

-Lobisomem... homem... homem...”

Carlos Carvalheira, “O ermitao do paraíso” en Contos do Sacaúntos. Romasanta, o reo. Dr. Alveiros / Urco editora. 2017. páx.19

lunes, 23 de diciembre de 2019

Biblioteca Pública de Ourense


O 23 de decembro de 2019 inaugúrase a nova ubicación da Biblioteca Pública de Ourense, de titularidade estatal e xestión autonómica, na parte traseira do Claustro de San Francisco (Rúa da Canle), próximo ao Auditorio Municipal e ao futuro Arquivo Municipal. O proxecto da nova biblioteca fora anunciado polo goberno estatal no ano 1998. Houbo que esperar 21 anos por ela nova. Cun investimento de 12 millóns de euros, ocupa 6.000 metros cadrados e albergará máis de 193.000 documentos. Terá 450 postos de lectura, unha bebeteca, sala infantil e xuvenil, hemeroteca, espazos para traballos en grupo, acceso a internet e servizo de préstamo e consulta. A súa actual directora é Rosa María Díaz Naya.



 Aproveitamos a ocasión para facer un repaso da historia da Biblioteca Pública de Ourense.

1845: o 17 de febreiro fúndase por Orde Ministerial. Instálase na primeira planta do antigo convento de San Fernando, antigo colexio dos xesuítas, na rúa Instituto daquela, hoxe Lamas Carvajal. Alí tamén se instalou o Instituto de Segunda Enseñanza. Os primeiros fondos constaban entre dez e doce mil volumes procedentes das bibliotecas dos conventos de Ourense: Melón, Celanova, Oseira, San Clodio, Santo Domingo e San Francisco, que foran desamortizados en 1836 por Mendizábal polo que corrían bastante risco. Comeza a funcionar o 1 de outubro, aínda que non se inaugurou oficialmente até o 20 de xuño de 1847. O seu primeiro director foi Bonifacio Ruiz, abade exclaustrado de Celanova. A mediados da década dos 60 farase cargo o seu axudante, Juan Leonato. En 1875 Juan Manuel Amor Pereira será o seu novo director, até 1911. En 1881 contaba xa con 14.000 volumes.

Diagnóstico folclórico-etnográfico: o lobishome (I)


Eduardo Pérez Hervada recolle no seu libro “El hombre-lobo” distintas crenzas e supersticións que estaban estendidas polo rural galego en relación coa lúa ou cun determinado posto de nacemento entre distintos irmáns, o que levaba a ter certos poderes, entre eles algúns curativos, ou a sufrir certas metamorfoses. Entre elas a zoantropía, ou transformación nun animal.

Pérez Hervada menciona casos literarios ao longo da historia das letras: Circe que transforma en porcos aos homes de Ulises, no “Asno de oro” de Apuleyo onde hai unha transformación en burro, Dante no Canto XXV do “Inferno” converte en serpe a un condenado, na “Metamorfose” de Kafka temos un insecto...

domingo, 22 de diciembre de 2019

O meu cairo de ferro

“Cando estou de pé, tiro o coitelo do cinto. Sei que agora os meus ollos son doutro xeito, brillan cun estraño fulgor. Son ollos de lobo. Non son espellos do lume da fogueira, non. Son pozos abertos ao inferno que arde dentro de min. Achégome á muller indefensa – e daquela o zunido-. Arrepóñome. Calculo o punto exacto onde espetar o meu cairo de ferro. Anícome preto dela, como se fose abrazala. Cando estou certo, abato o coitelo cun golpe seco, certeiro, que lle parte o corazón pola metade. A malpocada non dá chío, estremece a penas, mal dá erguido un xoenllo; e xa o sangue en enxurrada manancial rebenta contra a miña cara. E lambo o seu sangue, estremecendo de pracer e noxo a un tempo. E daquela o zunido enchendo todo o cubículo. A voz metálica resoando como a expulsión do Edén por un deus omnisciente e desapiadado.”

Ramón Caride. “Otsabilko 20.51”. En V.V.A.A. Contos do Sacaúntos. Romasanta, o criminal. Urco editora. 2016. páxs. 25.

sábado, 21 de diciembre de 2019

Diagnóstico


Múltiples teñen sido os estudos aos que se teñen sometido a figura de Manuel Blanco Romasanta, tratando de atopar unha explicación aos seus asasinatos e un diagnóstico que explique o seu comportamento. Co paso do tempo foron variando estes enfoques, aparecendo novas perspectivas e desbotándose outras. Analizamos sucintamente algunhas delas, para achegarnos a esta figura poliédrica, xa que probablemente non chegue un único punto de vista para tratar de entender a este home, a este asasino en serie.

O fiscal falaba dun asasino frío e sen escrúpulos que mata por interese económico ou por ocultar crimes anteriores, e que utiliza a mutación en lobo para librarse do garrote vil. Pero tamén fala dun monstro que sente pracer coa morte allea.

viernes, 20 de diciembre de 2019

Na dor allea

“Os xornais espertaron unha expectación insólita, unha curiosidade inusitada nos sentires das xentes cara á miña persoa, e as discusións sucédense  con continuidade sistemática e constante. Nelas, os máis dos lectores de periódicos, é dicir, as menos das xentes das aldeas, están a favor de que eu sexa certamente o home lobo que aseguro ser, un ser malvado que mata e que se recrea na sorte de facelo, afectado dunha doenza chamada licantropía; para outros son un pobre campesiño, dominado pola superstición e maila ignorancia, que son obxecto dunha crenza xeneralizada entre o vulgo analfabeto e atravesado, polo que me creo dominado por unha maldición que me empuxa a me crer lobo e a matar aínda en contra da miña vontade, co que sufro e peno como poucos imaxinan; pero tamén hai quen me considera un ser perverso e ambicioso, cheo de cobiza, perfectamente dono dos meus actos,  que mata para obter beneficios sen me importar sexo, estado ou condición das miñas vítimas; e, segundo o galeno que tanto recordo e cito e que convenceu disto ós máis dos seus colegas, son un dexenerado insensible, un sádico que goza e se recrea na dor allea.

 ¿Quen son eu en realidade? Chegado a esta altura da miña historia debo confesar que ás veces até eu mesmo chego a dubidar.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 97-98.

jueves, 19 de diciembre de 2019

Lelo, loco, rematado...

“Aunque estos tipos resucitados de los cuentos de hadas, no merecen séria ocupacion, lo examinarán, siquiera en desagravio de la especie: examinarán si Manuel Blanco es un imbécil, lelo, loco rematado, maniaco parcial ó criminal sereno: examinarán para ello si obra con libre alvedrío y conocimiento de sus acciones, ó si en virtud de alguna disposición corporal innata ó adquirida obra necesariamente...”

A causa contra Manuel Blanco “O home lobo”. (Expediente xudicial da Audiencia Territorial da Coruña). Xunta de Galicia, 2014. páx. 35 da Reseña.

miércoles, 18 de diciembre de 2019

Mortes atribuídas (IV): Antonio, o frade

Pouco despois de marchar de Regueiro comezou a rumorearse que asasinara en Castela un antigo criado do prior de San Pedro de Rocas, en Esgos. Durante o xuízo de Allariz negou telo matado, aínda que recoñeceu telo visto en ocasións por León e Asturias, con tenda de panos e outros xéneros. Chamábase Antonio o Frade.

martes, 17 de diciembre de 2019

Mortes atribuídas (III): Vicente Fernández


En agosto de 1843 o alguacil de León, Vicente Fernández, búscao para embargarlle a tenda, xa que debía 600 reais ao comercio “Alonso y Sardo” de Ponferrada. O día 21 dese mes o alguacil sae na súa procura. Ao día seguinte, segundo a viúva de Vicente, este atopou a Manuel en Pardavé. Pero ninguén puido confirmalo. A noite do 25 aparece o cadáver do alguacil a media legua de Pardavé, no monte de Almagariños (entre o pobo do mesmo nome e Tremor de Abajo), faltándolle bastantes pertenzas. Todo apuntaba a Romasanta e a súa importante débeda. Múltiples foron as confusións arredor desa situación: ninguén podía testificar que vira a algún dos dous, só a confesión dunha taberneira de Brañuelas que falaba dun galego que levaba novas e caras prendas de vestir que podían ser as que lle faltaban ao cadáver do alguacil; seica o mesmo día 22 Romasanta presentáralle ao alcalde de Pardavé un recibo que demostraba que a débeda xa fora satisfeita.

Pese a falta de probas, e ante a ausencia de outros posibles culpables e motivos, o 10 de outubro de 1844 –case catorce meses despois- o Xulgado de Primeira Instancia de Ponferrada condenaba a Blanco a dez anos de presidio. O 3 de decembro dese mesmo ano a Audiencia de Valladolid confirmaba o auto. Pero ninguén sabía de Manuel Blanco Romasanta desde había tempo, xa que estivera desaparecido durante todo o proceso xudicial. Daquela xa se agochara na súa terra, novamente. No xuízo de Allariz negara ter cometido tal crime. A súa chegada a Rebordechao comentaralle a varias persoas que o motivo que o levaron ata alí foi agocharse dunha falsa acusación de asasinato duna alguacil nas terras de León. Parece non ter nada que ocultar, aínda que si ocultarse el da xustiza.

lunes, 16 de diciembre de 2019

Mortes atribuídas (II): Manuel Ferreiro


Cando se fixeron públicas as sospeitas de que Manuel Branco, o home do unto, asasinara a varias mulleres coas que viaxaba, a esposa de Manuel Ferreiro denunciou a desaparición do seu marido porque gardaba analoxía cos casos de Rebordechau.

A Manuel Ferreiro, que tamén se dedica a vender panos de xeito ambulante faille Romasanta un pantalón no ano 1834. Nese mesmo ano atópanse na Limia e marchan xuntos cara Chaves a comprar mercadoría. Meses despois regresaría só Romasanta a súa casa de Xinzo e diríalles a súa muller e a súa filla que lles entregara toda a súa roupa por petición de Manuel. Este nunca máis volveu aparecer pola súa casa.

domingo, 15 de diciembre de 2019

Lo mismo

“que habia unos tres ó cuatro años, hicieran otro tanto con una muger de Changuazoso que andaba á la parte de arriba del pueblo pastoreando cerdos, y que lo mismo sucedió á un muchacho que andaba guardando ganado en la sierra entre Prado Albar y Changuazoso, recordando también que comió á una anciana con sus compañeros, junto á Fornelos.”

A causa contra Manuel Blanco “O home lobo”. (Expediente xudicial da Audiencia Territorial da Coruña). Xunta de Galicia, 2014. páx. 32 da Reseña.

sábado, 14 de diciembre de 2019

Otro tanto

Habrá unos tres ó cuatro años, hicieron otro tanto con una muger de Chaguazoso, que andaba á la parte de arriba del pueblo pastoreando cerdos. Tambien asesinaron y comieron  una moza del Valle de Couso, cuyo nombre ignora, viniendo aquella de Viana entre Fradelo y As de Xarxes. Lo mismo sucedió á un muchacho que andaba guardando ganado en la sierra entre Prado Alvar y Chaguazoso, cuyos hechos oia relatar atribuyéndolos al lobo; mas el deponente callaba y dejaba que corriese la voz; y por último, no recuerda otras muchas personas que han sido víctimas del deponente y compañeros, cuando tenian la forma de lobos; y ahora hace memoria de una anciana que comieron los tres junto de Fornelos.”

A causa contra Manuel Blanco “O home lobo”. (Expediente xudicial da Audiencia Territorial da Coruña). Xunta de Galicia, 2014. páx. 9 da Reseña.

viernes, 13 de diciembre de 2019

Mortes atribuídas (I)


Romasanta na súa declaración ante o xuíz de Allariz indica ter cometido outras mortes, das que finalmente nade se puido demostrar quedando absolto da súa autoculpabilidade.



Sobre 1847, un día 28, de non se sabe que mes, en compaña de Genaro e Antonio, afirma Romasanta perseguir a dous irmáns que viñeran á feira de Viana, e cando ían de regreso para o seu pobo de Soutelo, no Val do Couso, e nun momento que se separaron, os tres, baixo forma de lobo atacaron e devoraron á rapaza xunto ao pobo de As de Xarxes.



María Pérez, de Changuazoso; Josefa Arias, de Fornelos e María Antonia Rodríguez, de Sotogrande, todas elas en terras de Viana, foron devoradas por lobos entre abril e maio de 1849. Parecen ser as vítimas as que alude Romasanta na súa declaración.

jueves, 12 de diciembre de 2019

¡Tente, malvado!

“-¡Tente, malvado! ¡No asesines a quien te vió nacer! ¡Mira que te condenas, Benito!

-¡Por amor de Dios, Benito, Benitiño, ten compasión de esta vieja! (...) Consérvame la vida, que ya poco me queda, y todo lo que tengo ha de ser tuyo! ¡Ay, Benito! ¡Ay, Benitiño!”

Martínez-Barbeito, Carlos. El bosque de Ancines.  Ayma editor de Barcelona, 1947. pág. 89.

miércoles, 11 de diciembre de 2019

Esparafita

“-¡Esparafita, eres mío!”

Martínez-Barbeito, Carlos. El bosque de Ancines.  Ayma editor de Barcelona, 1947. pág. 42.

martes, 10 de diciembre de 2019

Tal noxo e tal crime

 “-Como me chaman Surtú que as miñas tías, ou da miña muller, tanto ten para o caso, están mortas e enterradas e antes diso o Tendeiro tivo de sacarlles a graxa e vendela no país veciño, que aquí non queremos tal noxo e tal crime.”

Pedreira, Emma. Besta do seu sangue. Ed. Xerais. 2018. Páx. 83

lunes, 9 de diciembre de 2019

La Fuente de Oso

“Con este objeto vino á Rebordechao, y casa del deponente, de la cual salieron con otra mucha mas gente que iba á la feria de Montederramo, adonde tambien llegaron el declarante y el Fernández, volviendo á dormir este aquella misma noche á la Fuente de Oso, haciéndolo el deponente en el lugar de Mazaira, y reuniéndose al siguiente dia con su compañero en dicha fuente Oso, vinieron juntos hasta el marco de Cortellas, donde se separaron cada cual para su casa, siendo incierto hubiese intentando asesinarle, que lo llevara al alto de la Sierra de Montederramo, desde donde lo despidió otra vez para su casa; ni que le dijese volveria á buscarlo: tampoco le dijo, que no le habia salido un compañero con la mula que habia de portearle, ni le preguntó por el dinero que llevaba, ni si era cierta la fama que tenia de valiente.”

A causa contra Manuel Blanco “O home lobo”. (Expediente xudicial da Audiencia Territorial da Coruña). Xunta de Galicia, 2014. páx. 14 da Reseña.

domingo, 8 de diciembre de 2019

Viaxes truncadas: Manuel Fernández, "Surtú"


Máis adiante será outro membro da familia, Manuel Fernández, coñecido como “Surtú”, veciño de Laza, de trinta anos de idade e sobriño político das García Blanco, quen inicie os preparativos para realizar a viaxe na procura das súas tías para conseguir algo de cartos.

A viaxe iniciouse o 4 de marzo de 1851, soamente dous meses despois da partida de Josefa, e tres meses antes da que será a súa última vítima. Ese día “Surtú” tomou o camiño de Castro a Rebordechao, onde quedara con Romasanta. Despois de pasar a noite alí partiron de mañá cara Montederramo. Unha vez alí Manuel Blanco Romasanta díxolle a “Surtú” que tiñan que cancelar a viaxe e retornar debido a que recibira unha carta onde lle indicaban que debía pospoñer a viaxe ata unhas semanas despois, descoñecéndose o motivo. A seguridade que “Surtú” mostrou en todo momento xunto a certa desconfianza cara o Tendeiro debeu poñer algo nervioso a Romasanta.

Despois de retornar cada un ao seu pobo quedaron de reiniciar a viaxe o día 23 do mesmo mes. Pero nesta ocasión iría Romasanta por Castro a buscalo. Pero xamais o fixo.

sábado, 7 de diciembre de 2019

Viaxes truncadas: Luís García Blanco


Pese a  que comezaban a circular certos rumores arredor das actividades de Romasanta a familia García seguiría a fiarse do Canicha. Luís e María García,  irmáns de Manuela e Benita, foron tentados para que fosen atoparse coas súas irmás. A María en ningún momento sentiuse atraída pola idea. Non ocorreu o mesmo con Luís que en varias ocasións lle manifestou ao Tendeiro o desexo de ir a Santander comprobar a prosperidade das súas irmás. Cando a viaxe estaba bastante avanzada Romasanta cancelouna argumentando que lle fallara os contactos que o levarían ata alí.

viernes, 6 de diciembre de 2019

Aullando como un demonio

“Marchaban en silencio, cuidando de hurtar el pie a los tojos y a los pedruscos esparcidos aquí y allá y no tardaron en avistar el bosque de Ancines, robledal en que la luz se abría paso penosamente a través del follaje. Penetraron en la espesura, iluminada a medias, y de pronto paró en seco el buhonero, sacudido por un escalofrío que se le extendió vértebras abajo y dejó su piel vibrando espeluznada.  Palideció intensamente y sus ojos flamearon un instante y tornaron  a apagarse de un modo increíble hasta quedar inexpresivos y casi muertos, como si se hubiera extinguido de un golpe toda la luz y toda la inteligencia que los animaban.

 (...) los tres lobos fantasmales habían dado la vuelta al peñascal y avanzaban hacia ella, mientras Benito, el único que hubiera podido defenderla, se depojaba con furiosos manotazos de su ropa y, revolcándose salvajemente por encima de la hierba y aullando como un demonio, se unía a los sinietros animales y les guiaba hacia donde ella estaba.

(...) Desnudo y apoyados los cuatro remos en el suelo a guisa de cuadrúpedo, rugía espantablemente y hundía la cabeza entre las matas, frotándose frenético contra ellas, sin reparar que se arañaba las mejillas y la frente y se prendía las barbas en las asperezas.

 Luego, de un brusco salto, se abalanzó sobre la mujer, que yacía sin sentido, la estranguló con sus dedos crispados y le clavó una y otra vez los agudos colmillos en el cuello hasta que brotó la sangre a borbotones calientes. Con el rostro tinto y sin dejar de aullar sordamente, siguió hozando con furia en la carne que las primeras dentelladas habían puesto al descubierto y, ayudándose con los dientes y con las duras uñas, desgarró los tejidos, cortó las venas, arrancó los nervios y los cartílogos y lamió, lamió ávidamente, la humedad que había en ellos.

 Abandonó luego su presa y, sin descansar del esfuerzo realizado, sostenido por una fuerza interior irreprimible, resopló, relamióse y, saltando sobre la niña, cuyo llanto iba siendo cada vez más débil, destrozó su cuerpecillo, mordiendo y arañando ya la cara, ya el tierno pechito sonrosado, que pronto quedó convertido en una piltrafa sanguinolenta, primero bermeja y a poco amoratada.”

Martínez-Barbeito, Carlos. El bosque de Ancines.  Ayma editor de Barcelona, 1947. pág. 20-21

jueves, 5 de diciembre de 2019

Pronto irei eu

O señor Manuel é bo e tróuxome a vivir con el aínda que a tía Xosefa quería quedar comigo, pero tivo que deixarme marchar e todas me fostes deixando para irdes para aí. Pronto irei eu. Di o señor Manuel que o cura co que estades me quererá cando deixe de ser moza e sexa muller, porque de máis nenos non poden coidar e cada mes vaime preguntando se xa me veu a cousa de manchar.”

Pedreira, Emma. Besta do seu sangue. Ed. Xerais. 2018. Páx. 76

miércoles, 4 de diciembre de 2019

María Dolores Rúa


Nada en 1839 foi asasinada no bosque da Redondela. Será a última vítima de Romasanta.

María Dolores, a filla maior de Antonia Rúa, de once anos non marcha coa nai cando esta parte coa súa pequena irmá Peregrina. Vive as primeiras semanas cos seus tíos, e logo irá a Prado a servir na casa de Luís, irmán das García Blanco, con quen permanece un ou dous meses ata que Manuel Blanco Romasanta a trae a vivir con el. Ao parecer seguindo os desexos da nai da rapaza. A nena acepta de bo agrado porque é quen mellor a trata. Vivira con el catro o cinco meses, ata que un día de xuño de 1851 (outono de 1850 segundo Mariño Ferro) desapareza da casa para non  volver máis. Cando lle preguntan a Romasanta por ela, dirá que a mandou coa nai, que alá estará mellor, pois el non a necesita para as labores domésticas. Pero o nerviosismo xa dominaba a Romasanta e pode ser que quixera liquidar un eslavón que lle quedaba pendente coas Rúa.

martes, 3 de diciembre de 2019

Petada das Paredes

“Por ser máis recente, recordo mellor a data de cando axudei a Xosefa no seu tránsito. Foi o día un de xaneiro do 1851 cando a levei da súa casa. Xosefa entón xa era maior, pois tiña dous anos menos dos que tería Manuela de non ter esgrimido aquel coitelo. María, a outra irmá, acompañounos durante unha ou dúas leguas, polo camiño de Correchouso, cando aínda era noite, pois botamos a andar de madrugada. Fíxoo até que Xosefa lle indicou que dera xa media volta, estando entre Rebordechao e o dito Correchouso, no monte que chamamos Petada das Paredes, porque o burro no que María ía dacabalo xa  non subiría aquela pina ladeira coa donidade nin co paso que sería de desexar.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 63-64

lunes, 2 de diciembre de 2019

Xosefa García Blanco


Irmá de Manuela e Benita. Nai de José. Nacera o 26 de agosto de 1801 en Castro de Laza, onde vivirá toda a vida. Morre o 2 de xaneiro de 1851 nas Gorvias cando vai tras os pasos das súas irmás e o seu fillo. Parece ser que estivo casada cun tal Pazos, pero nada se sabe da súa vida sentimental.

Soamente dous meses e medio despois, no mesmo sitio que o seu fillo, atopará a morte a mans do Tendeiro cando se decidira a ir tamén ela para Santander despois de desfacerse das súas posesións, que non eran poucas. Será o primeiro día do novo ano de 1851 cando partan de Castro acompañados de María, outra das súas irmáns, durante un pequeno traxecto. Toman o sendeiro de Correchouso, en vez de dirixirse cara As Arrúas, como noutras ocasións. Cando o camiño empeza a empinar, nas Petadas das Paredes,  dará a volta María co asno no que ía.

domingo, 1 de diciembre de 2019

Entierro con honores



"No es una leyenda urbana. Alguna vez se escribió sobre ello.

Verás, tengo al protagonista de esta historia a mi lado. Es un hijo de la emigración. Ya sabes, la mayoría se crió en las faldas de sus abuelas. Los padres partieron a Centroeuropa a buscarse la vida. Cierto es: crecer sin el abrigo de los padres deja muchas heridas en el alma. Parte de esta generación maduró llena de traumas. Muchos de ellos lo pagaron después entregándose a la bebida, inevitablemente inadaptados.

Crecieron con el Capitán Trueno y el Jabato. Padecieron severos internados de maestros de alas negras. Se tragaron todos los Nodos. Jugaron al fútbol con humildes pelotas de goma en las calles. Cuando podían compraban helados a dos reales en los blancos carritos de La Ibense.

A mi protagonista no le gusta hablar y menos que lo escriba. Lo convenzo al fin con la cita del griego: "Las cosas suceden para que alguien las cuente".

Por fin va y me dice: "Tendríamos diez años, en el barrio estábamos muy unidos, incluso habíamos hecho un pacto de hermanos. A veces buscábamos gresca con chicos de otros barrios y nos peleábamos al lado del Miño. Ahora me doy cuenta de que éramos ingenuamente felices. Escuchamos por primera vez canciones de rock a la vera de los coches eléctricos, allá, al fondo de la Alameda".

Mi amigo hace una pausa, se le humedecen los ojos: "Alguien nos trajo la más terrible noticia. Ahora sé que los favoritos de los dioses mueren jóvenes. Les tienen envidia. El mejor de nosotros murió bajo las ruedas de un maldito camión".

Imagínate, todos quedamos abatidos. Nos reunimos en círculo y decidimos comprar una corona de flores. La más grande. Eran malos tiempos. Entre todos apenas reunimos unas pocas monedas. La floristera nos dijo que con aquello apenas nos podría dar un par de flores.

No nos arredamos, pero no hubo posibilidad de conseguir más dinero. Uno de nosotros decidió: "Todos al cementerio de San Francisco". Lo recuerdo bien, era un lluvioso tres de diciembre de 1979. Anochecía. Saltamos el muro con decisión. Caminamos lentamente entre las tumbas. Dimos con una en la que apenas sobresalía la cruz. Tan cubierta estaba de flores todavía frescas.

Arramplamos con la corona más grande, nos deshicimos de su cinta y salimos clandestinos del cementerio. "Debía ser alguien importante", comentamos.

Con nuestras monedas, la floristera, nos dispuso otra cinta con nuestros nombres y una frase: "Siempre en nuestra memoria, amigo". Todo el mundo quedó sorprendido. Era la mayor corona del entierro. Su madre, lloró emocionada al verla y conmovida nos abrazó uno a uno.”

(Tres días antes llovía torrencialmente cuando llegó el cadáver de Eduardo Blanco Amor a Ourense. Después me enteré que nadie sabía qué hacer con su cadáver. Por fin, sus amigos lo llevaron al ayuntamiento. Tuvo un entierro con honores. Mi amigo sonríe cómplice: “ Estoy seguro: D. Eduardo se sintió feliz de haber compartido su corona de flores”)"

Jaime Noguerol,  publicado no xornal La Región o 5 de marzo de 2017


sábado, 30 de noviembre de 2019

A capa enriba dos ombreiros

“Sucedeu en outubro do 1850, o doce, creo recordar. Amencía e a luz do sol, ó ser peneirada polas follas dos castiñeiros, producía unha luminosidade diáfana e metálica que é propia do vento do norte. A criatura abrigábase cunha capa de pano ordinario marrón, que logo eu lle había vender ó propio cura de Rebordechao, bo amigo meu. Sempre tiven moi boas relacións coa clerigalla. (...)

 Cando máis tarde Xosefa descubriu a capa enriba dos ombreiros do reverendo, tiven que lle dicir que eu mesmo lla mercara ó mozo, dándolle cinco pesos a conta e prometendo entregarlle o resto á volta doutra viaxe, até completa-lo total pactado, porque este tipo de capas non se estilaba no país onde o levara e alí non a precisaba, co que case que lle fixera un favor.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 65-66

viernes, 29 de noviembre de 2019

José Pazos


Nado en abril de 1829, era fillo de Josefa e sobriño de Manuela e Benita. Vivía en Castro de Laza.

 Morre o 16 de outubro de 1850, á idade de 20 anos, nas Gorvias. Tras recibir uns meses antes carta das súas tías onde novamente contan o ben que lles vai en Santander decide partir un 12 de outubro de 1850 (o fiscal Luciano de la Bastida fala do 12 de novembro) na compaña de Romasanta. En Camba, a localidade máis alta das terras de Laza serán vistos uns días despois. Nada máis se volverá saber.

jueves, 28 de noviembre de 2019

Antonia Bonita

“Antonia de Rebordechao, Antonia Vianesa, Antonia Bonita, Antonia desquerida, desbotada, ninguén te quere e eu son quen te coida, quen te aloumiña. Mira para min e creme, cando digo que son máis parecido a ti do que ti mesma, que te quero con toda a equipaxe de ósos que levas, as dúas nenas e ti. Catro fluxos compasados de sangue cando a lúa está ben alta.”

Pedreira, Emma. Besta do seu sangue. Ed. Xerais. 2018. Páx. 73

miércoles, 27 de noviembre de 2019

Antonia Rúa Carneiro e a súa filla Peregrina


Antonia Rúa tiña mellor situación económica que as anteriores vítimas xa que herdara ben. O 6 de xullo de 1845 morre Benita Caneiro, a nai de Antonia e Josefa, deixándolle todo a elas como recolle o libro de defuncións da parroquia de Rebordechao. Serán taxados en 600 reais cando sexan comprados por Romasanta antes da partida. Serán as súas terras nas que traballe Manuel Blanco ata que teña que fuxir de Rebordechao.

Partida de defunción da nai de Antonia. Fonte: -Domínguez, José e Bustillo Roberto. Romasanta: Historia y leyenda. (Nuevos estudios, nuevos misterios) Ed. Auria. Ourense, 2012. Páxs. 223+CD
A novidade neste caso é que parece que o destino final era bastante máis preto, Ourense, aínda que tamén con bo amo e en boa casa. En definitiva, unha vida bastante mellor que a que levaba en Rebordechao. Tres días despois do Domingo de Ramos de 1850 parten os tres cara o novo destino. Romasanta, Antonia e a súa filla Peregrina. A filla maior, María, quedará cos seus tíos. Será no bosque denominado As Gorvias entre Rebordechao, e Gabín e Fondoso.
Antonia Rúa Caneiro nacera o 7 de xuño de 1813 en Rebordechao. Era filla de Crisanto e Benita. Tiña unha irmá, Josefa, casada en Rebordechao con Lino González.

A súa primeira filla, María Dolores, tívoa con 26 anos. Peregrina naceu en 1847, cando andaba sobre os 34.

martes, 26 de noviembre de 2019

Antonia Rúa Carneiro e a súa filla Peregrina (I)


Asasinadas nas Gorvias.

Antonia Rúa e Manuela Blanco eran comadres, o que implicaba unha intensa relación familiar. Romasanta e Antonia coñécense en Rebordechao, onde manteñen unha relación sentimental a partir de finais do 46 ou principios do 47. Parece ser que en distintas ocasións falaran de plans de voda. Antonia Rúa, coñecida como “A Vienesa”, nada en Rebordechao en xuño de 1813, catro anos máis nova ca Romasanta, cando se coñecen apenas pasa dos trinta. Era solteira e nai de dúas fillas. Podería ser que unha delas, María, fose de Romasanta. Aínda que pola data de nacemento desta, ala por 1839, parece pouco probable. A outra chamábase Peregrina.

Partida de Bautismo da Vienesa.
Fonte: -Domínguez, José e Bustillo Roberto. Romasanta: Historia y leyenda. (Nuevos estudios, nuevos misterios) Ed. Auria. Ourense, 2012. Páxs. 223+CD


lunes, 25 de noviembre de 2019

Os mesmos nomes

“De Bieita e Xosefa dei tan boa conta como de Manuela. E dos corpos do dos seus fillos, Francisco e Xosé, que levaban os mesmos nomes que os seus respectivos tíos, fixen os mesmos anacos que xa fixera co de Petronila. É doado facelo, o costume axuda moito. Ademais, os membros dunha mesma familia semellan todos cortados polo mesmo patrón. (...)

 Matei a Bieita e mailo seu fillo no Corgo do Boi. (...)

 Bieita e Francisco vivían en Soutelo Verde, no concello de Laza, unha xornada andando dende Rebordechao, se un non se apura, pois hai que abeira-la lagoa e iso leva sempre máis tempo do que un pensa.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 60

domingo, 24 de noviembre de 2019

Deito leite a chorros polo peito

“Eu non sei nada, certo, Benita, e ti tampouco. (...)

 E que agora, por baixo da camisa, Benita, deito leite a chorros polo peito e por iso hoxe non quero nada contigo. Por se me oles, sabes, presentes. Ves.”

Pedreira, Emma. Besta do seu sangue. Ed. Xerais. 2018. Páx. 70

sábado, 23 de noviembre de 2019

Un matorral que divide un arroyo

“Llevado el reo al punto denominado Corgo do Boy, como designado por él mismo, manifestó que en un matorral que divide un arroyo, y su parte superior, fuera donde matara a Benita García y á su hijo Francisco.”

A causa contra Manuel Blanco “O home lobo”. (Expediente xudicial da Audiencia Territorial da Coruña). Xunta de Galicia, 2014. páx. 17 da Reseña.

viernes, 22 de noviembre de 2019

O burro

“Pero Bieita non lle fixo caso ningún e obrigou a Barbara a regresar a Rebordechao, levando con ela o burro que a transportara a ela até Tansirelos, cerca xa das Arrúas, co que me evitou a min unha ganancia, é certo, pero tamén un inconveniente, o que moito lle agradecín sen máis que recorda-lo accidente tido coa mula de Petronila.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 60

jueves, 21 de noviembre de 2019

Benita García e o seu fillo Francisco (II)


Non tardaría demasiados días en regresar Manuel Blanco Romasanta polas terras de San Mamede presumindo do ben que quedara colocada Benita, e o seu fillo, que seica xa comezaba a estudar para avogado –con tan só 9 anos-. Ademais a Manuela tocáralle a lotería.

Era tanta a confianza do tendeiro, sempre reforzada con supostas cartas que as irmáns García Blanco enviaban ao resto da familia, que comezou a cometer algúns erros como o de vender nas proximidades de Montederramo algunhas prendas que foran propiedade da Benita e que foron recoñecidas por algunha veciña.

miércoles, 20 de noviembre de 2019

Benita García e o seu fillo Francisco (I)


Asasinados no Corgo do Boi.

Nacida o 6 de maio de 1813 en Castro (Laza). Irmá de Manuela e Xosefa. Tiña un fillo chamado Francisco, que figura como fillo de nai solteira, e que ten cando conta con 24 anos. Francisco nace o 13 de xuño de 1837 en Castro de Laza. Cando morre conta tan só con 9 anos.

Casa posteriormente con Francisco Núñez Somoza, pasando a residir a Souteloverde, de onde era natural o seu home.  Aínda que o matrimonio non parece irlle moi ben ela seguirá vivindo entre Soutelo e Castro, onde residen os seus pais.

Benita era a máis pobre de todas as irmás, polo que non dubidará en insistirlle a Manuel en que tamén a leve a ela a Santander. Menos de medio ano transcorrera, algunha carta de Manuela que Romasanta trouxera, a posibilidade de ir traballar tamén a casa dun cura, e a proximidade desta do lugar onde traballaba a súa irmá fixeron que resultase moi apetecible a aventura de marchar tan lonxe da súa terra.

Benita, con case 34 anos, non tiña ningunha propiedade (nin gando, nin casa, nin terras) apenas a pouca roupa que levaría con ela. O 12 de marzo de 1847 quedaron de verse nas Arrúas, entre A Alberguería e Prado, xa que Romasanta partiría de Rebordechao, e Benita desde Castro.  Inicialmente Bárbara García Blanco, irmá de Benita acompañounos cun asno ata o punto de encontro, regresando logo a Castro. Ese mesmo día, como moito ao seguinte, na matogueira chamada Corgo do Boi matouna a ela e ao seu fillo Francisco.

martes, 19 de noviembre de 2019

O gume do seu coitelo

“Atopeina no Souto de Redondela, case que no mesmo lugar no que morrera Petronila. Ó ve-la alporizada e interrogativa expresión do seu rostro, solicitando aclaracións pola ausencia da súa filla, expliqueille a Manuela que a deixara na casa dun cura de Santander, o que era tanto como lle dicir aí ó lado, pois mal sabía ela onde quedaba tal e arredada provincia. Simulou crerme, pero ben me decatei de que me mentía. (...)

 Pero ó observar de novo a incredulidade asomando no seu rostro souben que tiña que matala alí mesmo, sen moito tardar. Ó adquirir tal consciencia non fun quen de me reprimir e deille unha boa puñada que bateu con ela no chan. Saltei da besta deseguido, pero ela xa se repuxera do golpe que levara e agardaba por min en pé, esgrimindo un coitelo de cociña. (...)

 Fomos a rolos polo chan e evitei o gume do seu coitelo en dúas ocasións, até que acadou ferirme con el no dorso da man. Entón collín unha pedra do chan e golpeeina na cabeza. Creo que lla fendín. Aínda inconsciente, espina. Fíxeno á présa, antes de que o sangue manchara as súas roupas, estragándoas, e, logo de me espir eu, degoleina co seu propio coitelo e fixen co seu corpo o mesmo que fixera co da súa filla; coa única diferenza de que, se os restos dos daquela os ciscara polo paso dos lobos da Mallada, os de Manuela espalleinos ó longo do paso chamado da Mallada Vella, próximos os dous ó Souto de Redondela.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 58-59

lunes, 18 de noviembre de 2019

Coa luz do luscofusco

“Manuela era fermosa, estaba soa e eu quixen o mellor para ela, tamén para Petronila, a súa filla. As dúas vivían en Rebordechao, ó pé mesmo do monte de San Mamede, nunha aldeíña que se asenta sobre unha caeira pina orientada de xeito que o sol poida quentala durante as poucas horas dos escasos días nos que acerta a lucir a través dos fríos días do inverno, cando consegue traspasa-lo mesto manto das nubes, ou nas non moitas ocasións nas que estas se arredan ou non acadan a se situar enriba das terras altas que rodean a lagoa. Eu pasaba a miúdo por alí.

 Empecei por me quedar a durmir con Manuela algunhas das noites dun verán nas que moito parei en Rebordechao. Adoitaba chegar coa luz do luscofusco, case que ó amparo da noite, e decidíame decontado a cortexala. Así, sen esforzo abondo, obtiña pracer e cama gratis, cea abondosa.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 47

domingo, 17 de noviembre de 2019

Tan feliz

“Fun tan feliz, cegueime tanto pola bonanza mercantil que comezou a nos envolver, que non tardei en aceptar que puidese ser ela quen se desprazase no meu lugar para vender algunhas das miñas mercancías ou para concluír certas transaccións, servindo así ó meu ansiado soño de ampliación no negocio de compra e venda de roupas e doutros obxectos usados. Até xuraría ter sido eu quen insinuou primeiro tal oportunidade gloriosa. Con iso creo dicilo todo.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 49

sábado, 16 de noviembre de 2019

Disposto a consolala

“Coido, douno por certo, que tras das deles estaba a resoa-la voz de Bárbara, a irmá máis pequena de Manuela, tamén a máis fermosa e brava. A que a min me fai cismar en se haberá familias tocadas pola graza.  Foi ela quen recuperou, unha por unha, tódalas pezas de roupa das súas irmás maiores, ela quen mellor reconstruíu a miña historia. Nunca souben se me odiaba ou se agardaba de min o que eu xa comezara a darlle a Manuela cando souben que vivía como unha viúva inconsolable, pero daquela só vivía separada de Pascual Merello Merello N. e presenteime onda ela disposto a consolala.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 46

viernes, 15 de noviembre de 2019

Manuela García Blanco (II)

As irmás García Blanco eran fillas de Vicente García e Rosa Blanco. Manuela, Benita e Josefa, todas elas asasinadas por Romasanta. Tiveron, polo menos, cinco irmáns máis: Bárbara, María, Francisco, José e Luís.

Manuela participará frecuentemente na venda ambulante que fai Romasanta, recorrendo en múltiples ocasións xunto a súa filla Petra os pobos máis próximos.

Manuela chegou a saír a vender ela soa polo que en outono de 1846 Manuel quedará encargado da vixiancia da filla como tería sucedido a miúdo. Cando regresa e non atopa a súa filla Romasanta xustifícase dicindo que xa a enviou a Santander a servir cun cura como tiñan falado recentemente que farían. Unha semana despois decide Manuela tomar o mesmo camiño que a súa filla en busca tamén dunha mellor vida. Será nun lugar próximo ao bosque da Redondela, próximo ao camiño que une Rebordechao con Gabín, Fontedoso e Mazaira, xa en Montederramo.

jueves, 14 de noviembre de 2019

Manuela García Blanco (I)


Segunda vítima. Asasinada no bosque da Redondela en outono de 1846.

Romasanta e Manuela coñécense en Rebordechao, onde manteñen unha relación sentimental. Pode ser que a esa altura viviran xuntos.  Manuela García Blanco, natural de Castro de Laza, nacera o 17 de decembro de 1799. Era case dez anos máis vella ca el, e cando se coñecen xa conta con máis de corenta anos.

Estivo casada inicialmente cun tal Pascual ( Merello ou N. segundo distintas versións). Non debeu durar demasiado o matrimonio. Tiveron unha filla, Petra, a primeira das vítimas de Romasanta. Arredor de 1838 casa novamente en Sta María de Rebordechao con Pascual Gómez. Tampouco durará demasiado este matrimonio.


Amonestacións da voda de Manuela con Pascual Gómez.
 Fonte: -Domínguez, José e Bustillo Roberto. Romasanta: Historia y leyenda. (Nuevos estudios, nuevos misterios) Ed. Auria. Ourense, 2012. Páxs. 223+CD.


miércoles, 13 de noviembre de 2019

Ás carranchapernas

“Mentres Manuela se desprazaba a Paredes de Caldelas, Petronila, a súa filla, quedou ó meu cargo e os dous xuntos iniciámo-la ruta que, de non ter mediado outras circunstancias, nos tería levado a Portugal (...).

 Ó chegar cerca do Souto da Redondela, un bosque que hai preto de Montederramo, Petra, como así tamén me gustaba a min chamala, arredouse para se agachar tras dunhas xestas medradas nos lindes do souto de castiñeiros. Ó pouco oín como mexaba. O chorro do seu mexo estaba a bater, sen dúbida, contra a frouma enxoita ou contra unha lata vella, contra algo sólido, non o sei ben, non o recordo; en todo caso, podería estar caendo mesmo sobre a auga dun pequeno regueiro que por alí baixa. Imaxinala ás carranchapernas sobre o aire excitoume tanto que non souben,  nin quixen, reprimirme. Por iso me acheguei con extremado sixilo e sorprendina coa miña espida presenza antes de que dera rematado. (...)

 Petra tiña catorce anos e era fermosa e branca coma a súa nai. (...)

 Mateina alí mesmo, afogándoa coas miñas mans, logo espina e posuína. Máis tarde gardei as súas roupas para as vender posteriormente, como xa fixera tantas veces, e, logo, cunha subela de zapateiro, denudei o seu corpo, espíndoo da velaíña cobertura que o envolvía, aquela pel tersa e branca, esfoleino, se se prefire, e extraín a estremecida e aínda palpitante graxa que tanto valoran algúns portugueses para completa-los seus ritos, e algunhas portuguesas para se enxaboar durante as súas máis intensas ablucións e darlles ás súas peles unhas delicadas tersuras que ningún outro tipo de xabón lles proporciona.”

Conde, Alfredo.  Romasanta. Memorias incertas do home lobo. Ed. Sotelo Blanco. 2004. páx. 53-54

martes, 12 de noviembre de 2019

Nena linda e sabia e rideira

“Manuela chámase como a min me chamaran nun principio, como se me chama a de dentro. (...) A filliña, a Petronila, Petra que lle chama ela, faille de espello e de lembranza do pasado, así era, mira ti, así era eu aos seus mesmos anos, que fresca, que doada de enganar, que espanto. E Petriña é nena linda e sabia e rideira pero nena ao cabo, e aí dentro desa cousa xa van todos os perigos.”

Pedreira, Emma. Besta do seu sangue. Ed. Xerais. 2018. Páx. 52

lunes, 11 de noviembre de 2019

Petronila


Petronila. Primeira vítima de Manuel Blanco Romasanta. Asasinada no bosque de Malladavella da Redondela.

Naceu nos primeiros anos da década dos trinta. Filla do primeiro matrimonio de Manuela García Blanco. Morre en outono de 1846, polo que tiña sobre 14-15 anos. Vive en Rebordechao coa súa nai e Manuel Blanco Romasanta.

domingo, 10 de noviembre de 2019

Medo do home dos untos

“Pois verá, seica faltan das súas casas desde hai ben de días, a Manuela e a Benita, e que levaron con elas os fillos. Que a Petriña foi a que marchou primeiro e que están todos os catro colocados moi ben a traballar en Santander, na casa de curas ricos que miran moito por eles. Que non volven.

 Pois eu o que creo é que marcharon porque teñen medo do home dos untos, que disque andan pola serra uns criminais portugueses que matan as mulleres novas e lles sacan a graxa do corpo para facer xabóns para as ricachas da cidade e que por non teren elas homes que as abeiren marcharon por non andar elas e os tenros fillos tentando a súa sorte polos camiños adiante.

 E mesmo venderon casas e leiras e algún animal e mesmo roupa de avío, iso é que marchan sen afán de volver.

 Pois eu seille de ben que Manuel o Tendeiro botou unha man aos catro para iren pasando de aquí a Asturias e de alí a Santander e que ha volver polo resto de irmás e xuntalas todas. Quen nos dese a nós.”

Pedreira, Emma. Besta do seu sangue. Ed. Xerais. 2018. Páx. 72