Mitteleuropa (III)

Retrato de Tagore dibuxado por Risco

"Eu, se hei dicir verdade, na miña vida souben de que ningún indio vestise deste xeito. As vestimentas indias non son nin tan sequera parentas das de Rabindranath Tagore. Semella que o poeta inventou unha vestimenta e un peiteado de orientalismo convencional para el só.

  Ao ver isto, ao velo sentar no estrado e ficar coma unha estatua, namentres o profesor Lüders fixo unha magnífica presentación en alemán, na que recitou versos sánscritos, a frase que o bohemio Teixeira adica a Fradique Mendes: “un mecanismo de posse montado com tão grande luxo”, non pode por menos de me vir  ás mentes aplicadas a Rabindranath Tagore. Hai, en efecto, nel unha falla de naturalidade que fere a un. Claro está que a énfase é se cadra unha cousa oriental; que a énfase é se cadra unha cousa boa que nós, os occidentais imos perdendo na decadencia universal entre nós das boas formas e do respecto polos homes e polas cousas. Mais de tódolos xeitos, este poeta é teatral de máis. A carón seu, a sinxeleza –quizáis tamén enfática- de Gandhi, ten por forza que gañar moito.

  Despois de Lüders, ergueuse Tagore, pillou os anteollos de ouro, de cristais redondos que levaba no peito, pendentes dunha cadeíña do mesmo, despregou os papeis, e encomenzou a ler. Non lle comprendín nada do que dixo, mais explicoumo despois o xesuíta, e tampouco merece moito a pena.

  Á saída, Tagore foi víctima, coma se fose Ourense, da curiosidade pouco discreta das donas, que se apretuxaban e apuraban todas para velo ben de preto, cos impertinentes postos -moitas xa namentres falaba, estivérono catando con catalexos dos do teatro- e aínda procuraban con disimulo tocar cos dedos a túnica e o caftán, para ver de que tecido estaban feitos. El marchaba sen lles dar tino, solemne, pausado, alleo, ollando ao lonxe, botando os pes un atrás do outro con movemento medio e igual, coas mans atrás, nunha delas o manuscrito da conferencia, os anteollos de ouro caídos sobre o peito...

  Deste xeito esvaíuse diante de min en Berlín, a imaxe de Rabindranath Tagore.”

1934: Risco, Vicente. Mitteleuropa. Ed. Galaxia, Vigo, 1984. 2ª edición.   (1ª edición do ano 1934, Editorial Nós) páxs. 169-173

Publicado orixinariamente na revista “NóS” en: “Rabindranath Tagore” en Nós (Boletín mensual de cultura galega) nº104, año XIV,tomo 9º, Ourense 15 de agosto de 1932, p. 146-148.