Como acaba de haber
unhas xornadas sobre Blanco Amor e está de moda por “A esmorga”, voulles
contar unha anécdota persoal. Digamos que eu era rapaz e non existía
case nada de cousas que hai hoxe. Digamos que era 1978. Ou sería 1979?
Non había gobernos democráticos nos concellos, nin galego no ensino, nin
farrapo de gaitas deste mundo moderno democrático e autonómico. Eu, cos
meus dezaoito anos, andaba enredado cunha “Comisión cidadá polas letras
galegas” que organizara varias cousas: un concerto no salón dos
Salesianos, outro infantil con Suso Vaamonde na Praza da Magdalena, un
Manifesto e uns programas de radio. Eramos xente que non militaba no
nacionalismo dominante senón na sopa de siglas que había daquela. Ou en
nada. Por iso compartíamos ilusións. E na radio o trato era sinxelo: nós
faciamos todo e eles prestábannos unhas horas de ondas ao redor do 17
de maio. A min, por estas afeccións, cadroume facer unha serie de
entrevistas, xunto con Nacho López-Cid: a Celso Emilio Ferreiro no Hotel
Padre Feijoo, a Ramón Piñeiro na Casa de Chocolate e, en cadansúa casa,
a Xoaquín Lorenzo e Eduardo Blanco Amor. E non o día da entrevista
senón outro que por alá volvín, don Eduardo contoume unha estoria que
lle pasara cando volvera a Ourense, desde América, en 1965. Velaquí
está.
Unha das primeiras cousas que fai Don Eduardo ao chegar é desempaquetar
lembranzas. Un diploma das Milicias Galegas, coas bandeiriñas galega e
tricolor de agradecemento polos servizos prestados en favor da república
en América, chámalle a atención; e lévao a enmarcar.Ao día seguinte convócano en Comisaría. O comisario xefe saúdao con frialdade. Dille que xa sabe que vén vivir a Ourense. Advírtelle que leve unha vida normal. Que o saben todo del. Saben que é roxo e galeguista pero, se non se move, non terá problemas. Saben, tamén, das súas tendencias sexuais. Insúltano. Sábeno todo. “E para que vexa que o temos ben controlado e que aquí non terá amigos nin quen o protexa, tome e marche”. E dálle o Comisario xefe o diploma das Milicias Galegas que levara a enmarcar.
Eduardo cólleo e sen cruzar palabra sae alancando do despacho e diríxese inmediatamente ao negocio dos marcos. E vólvelle dicir o mesmo da outra vez ao mesmo señor. Agora cun ton de voz que á penas agocha a rabia contida, mentres pousa, forte, o diploma no mostrador: “Bos días, viña con este diploma para que mo enmarque”. E cando comezaba a xustificarse o home, con que tiña que mirar polo seu, que tiña familia, etc. Blanco Amor saca súa famosa lingua ferrete, chámalle “rata” e despáchase a gusto.
E no ano 1993, cando lle dedicaron o Día das Letras Galegas, relatei este sucedido, tal e como arestora o conto, noutro xornal. Ás nove da mañá do día en que apareceu publicado, chamoume, fóra de si, un coñecido enmarcador de Ourense. Díxome que el non fora, que fora un empregado seu que traballaba para a policía... E ameazoume. Eu, que nin sabía nin daba nomes, souben si entón, a quen se referira don Eduardo, quince anos atrás. E sorrín.
O comisario non acertou de todo. Non estivo tan só. Maria do Carmo Henríquez, Pepe Posada, Manolo Peña Rei, Jacobo Arce, Maribel Outeiriño, Arturo Baltar, Pepe Luis, Nemesio Barxa e algúns outros foron, xunto coa escasa familia, o seu agarimo naquela Auria avolta. Todos eles boa xente. Como don Eduardo.
Afonso Vázquez-Monxardín
