A mosca-fillo

"A mosca-fillo sinte un fío máis, un fío incómodo que se lle pega ó brazo dereito. Trata de apartalo, pero antes debe decir eu non roubei nada, atopeina nas Covas. (...)

  Vexamos logo ¿a qué hora chegaches ás Covas? Primeira verdadeira complicación. A mosca quere mover a ala dereita e comproba, aterrada, que a ten xa completamente inmóvil, presa entre delgadiños fíos de tela. Reconoce resiñada: "Pasei a noite alí". (...) "¿E qué facías ti de noite nas Covas?". A mosca-fillo sabe que a pregunta, de feito, quere decir por qué pasaches a noite nas  Covas, i apréstase a responder (...) e don Lucas foi á miña casa a decirllo ó meu pai e tiña medo de que me batera, entón fún dormir ás Covas.

  As Covas. De novo volvemos ó lugar dos feitos delictivos."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páx. 42-43

Unha pistola

"Eu sentéime na escalinata da porta do campo de fútbol i agardei hasta que apareceu. Traía unha botella de aceite na mau i ó verme pensóu que había lío.

 -Non, é que o Cachorro atopóu unha pistola.

  -¿Cómo?

  -Sí, nas Covas."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páx. 33

Luz

"Déitase de novo i ascende pola noite, escala o soño apuradamente, trepa con ansia á percura da mañá, buscando a luz i a 

                                        luz

fíxose, penetróu pola fiestra, aloumiñóulle o corpo, aclaróulle os neboentos recunchos do día anterior e marchóu ás Covas, porque ise era o pensamento que no instante o impulsóu a saltar da cama, a lavarse, a vestirse, a correr, a correr.

  Chegóu sin alento. O Cachorro estaba á porta das Covas, pegándolle patadas ás pedriñas, cas maus afondadas nos bolsillos, acumulado o sono nas olleiras.

-¿Dormiches?

Dixo non cun movemento de cabeza e púxose a andar cara ó interior das Covas."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páx.32

Quente, quente

"E sin darme tempo a falar, añadíu: "Marcho prás Covas". Cando dixo marcho prás Covas díronme ganas de matar ó Cascón. Iba didiante, chorando. Díxenlle: "Cascón, para ahí". Volveuse, qué queres, pero seguíu andando. "Cascón  - boteime a correr cara il-, dígoche que te pares ahí". Abríu os ollos, unhos ollos que me diron lástima, máis ben medo, non sei, i entón non quixen vélo e dinlle co puño no medio da cara, duro, con moita forza, ca raiba que sentía baixándome polo brazo, saltándome na punta dos dedos, engurrándome dende dentro, quente, quente. O berro que pegóu fixo máis fondo o negror da noite."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páxs.28

"A norteamérica"

"Cando o dono dos cabaliños tocóu o subioto, o Cachorro volveuse cara mín sorrindo e xa, sin máis, antes de que a plataforma collera velocidá, subíuse a chupar, plan plan plan, batía as palmas así, tres veces seguidas, e logo berraba: "Chuuuú pa". Subíamos todos i o dono cabreábase e botábanos fora, veña,  todos fora, e saíamos, xa verás, decía o Cachorro, vainas pagar. A veces tirábamoslle pedras. Pero casi sempre marchábamos. Decía o Cachorro: "A norteamérica" e íbamos correndo pra un banco da Alameda, así lle chamaba il, e dende alí repartía os periódicos, sin se mover, a ver, Cascón, leva os periódicos da Plaza Maior. O Cascón nunca íba de boa gana."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páxs.22

Nos cabaliños

 "Estaba eu xogando á pelota didiante da casa, cando me chamóu a abóa. Díxome: "Neno, lévalle a merenda ó abó". O abó era porteiro nunha casa da rúa do Paseo. Leveille a merenda e despóis marchéi prá Alameda. Fun ver si me deixaban empuxar nos cabaliños, que non tiñan motor i había que empuxalos por dentro. A cambio, o dono deixábanos subir cando collían velocidá."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páx.21

E non teño sono

"Soilo un pouco de vento que viñera meteríalle a ún dentro do corpo as ganas de deitarse que non ten, pensa. E saca a chaqueta e despóis a camisa. Así estase máis fresco. Volve asomarse á fiestra i alá lonxe, por detrás da Serra aparece unha nube negra, debe ser negra, de tronada. (...) 

  Encende outro cigarro i escoita o reló da catedral que dá a unha. E non teño sono, pensa. Logo vai recordando os últimos días, tan estranos, tan raros que non parecen de verdá."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páxs. 19-20

Donas da noite

"O Lisardo remata o cigarro e tira a colilla pola fiestra. Alguén está fumando no balcón de enfrente, alá na oscuridá fonda fonda do patio. É unha luciña roxa que se encende e que se apaga, como un pulso lento. As rás siguen a croar, donas da noite, sin a rivalidá dos coches que soilo pasan xa de cando en cando pola cima da Ponte Nova, igual que sempre. Despóis iranse  apagando as luces da cidá i o calor desta noite quente do mes de xulio escurrírase pouco a pouco."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páxs. 17-18

Polos acelerós dos coches

"A última vez que estuvo nesta habitación pérdeselle xa na lembranza, un pouco lonxe, hai catro anos,

non, aínda non,

fará catro anos pró 24 do mes que entra,

sí,

catro anos pró 24 de agosto. Pero agora parécelle que nunca se foi de aiquí e de novo os ruidos da noite van recuperando o lugar que lles corresponde no recordo:

o croar das rás nos charcas da Ladeira, lonxe, máis lonxe do que poidera pensar, apagadas de cando en cando polos acelerós dos coches que pasan pola Ponte Nova, sempre igual, como si nada houbera cambiado, como si esta noite quente do mes de xulio se repetira moitas, moitas veces, apenas diferente, un pouco máis triste cada vez pero igual no fondo."

Carlos Casares, Cambio en tres, ed. Galaxia, colección "Illa Nova", Vigo, 1969, 1ª edición, páxs. 13-14

Cambio en tres

1ª edición, Galaxia, colección "Illa Nova", 1969

"En 1969 aparece, outra volta en Galaxia, a súa primeira novela, Cambio en tres, en que combina o experimentalismo formal coa temática social (a emigración), unha aliaxe que daquela se coidaba inviable. "Por un lado non me gustaba o que se chamaba o ruralismo temático e o tradicionalismo formal da narrativa galega, pero tampouco me gustaba a deserción que da realidade galega facían os narradores novos. Por iso quixen combinar un tema máis ou menos tópico, como a emigración, cun tratamento formal máis audaz". O relato está contado desde o punto de vista de Lisardo, un emigrante en París, que ten que regresar co gallo da morte por accidente de César, o seu amigo e veciño, en Galicia e na emigración. O resultado acabaría por non satisfacer o autor, quen refugou reeditar a obra. Curiosamente, a súa valoración non é compartida por algúns críticos, que sinalan a habelencia do autor no manexo das técnicas vangardistas."

Henrique Monteagudo, Carlos Casares. Un contador de historias. Ed. Galaxia, colección "Letras Galegas", Vigo, 2017, páxs. 66-67

2004, ed. Xerais, "Biblioteca Carlos Casares", nº1

E chove, chove

"... pra ver unha película italiana que ela volverá ver despois alá na cidade chuviosa de inverno, contándolle todo á súa amiga, chorando por riba dunha cama, chorando, non de raiba, non de desengano, sinón de tristeza ou de noxo, chorando primeiro sin saber ben por qué, despois pola chuvia, porque non hai sol, porque non hai mar, porque non ten plaia, porque nono ten a il, chorando e contestando a unha carta i outra i outra hasta que un día deixa de escribir porque non ten ganas i as lembranzas xa non lle din moito alí no Whisky-club, falando con outros rapaces, bailando, decindo cál é o teu signo do horóscopo i a min gústanme os rapaces de vintecinco anos e il era un neno de dezasete, qué parva, cómo pasa o tempo, qué parva é unha ás veces. I a chuvia non para e chove, chove i os domingos empezan a ser feos i a xente enche as cafeterías i os bares, e falan a berros i ela baila, baila, baila e pode estar contenta, e pola Santa Cruz solprendéuse a sí mesma falando ca súa nai do que nunca falara..."

Carlos Casares, "O outro vrau", en Vento ferido. Ed. Galaxia, colección Illa Nova, 1967, páx.93-94

Luciñas de coores

"I entón afumégaselle o pensamento, entre bágoas que non chora, pero que lle petan nos ollos, afumégaselle o pensamento e xa non sabe que está no baile da Alameda e que agarda algo, cáseque sin ganas, pero agarda, agardará un pouco aínda, un pouquiño soilo, antes de que se lle morra pra sempre esa lene esperanza que leva dentro. Esquécese de todo i o mar chámalle na lembranza, chámalle con forza, duramente, mentras ela bota a melea pra atrás, sin se decatar, mecánimcamente, porque na plaia un rapaz dille estás moi guapa i ela sinte como si a encheran de formigas toda por dentro i o rapaz cóllelle a mau e bícanse e nadan xuntos na auga i o sol vainos dourando, emborrachando, i ela non di nada porque o rapaz fala, fala, fala i ela non quere saber nada, soilo soñar e pasar as tardes na isla bailando cos pes metidos na auga e cas caras ben xuntiñas, collidos, electrizados subindo por aquil monte de lume, subindo entre brasas, subindo hasta que aquela forza poderosa se desfaga en luciñas de coores e non quede máis que a quente recordanza fumegando..."

Carlos Casares, "O outro vrau", en Vento ferido. Ed. Galaxia, colección Illa Nova, 1967, páx.92-93

A canteira dos ecos

"Paseóu pola horta e bebéu, non tiña sede, pero bebéu, na fonte do Carpazal. Foi na horta onde se decatóu de que aquil vrau sería diferente. Subida no alto da mesa do merendeiro miróu pró fondo do monte e víu a canteira dos ecos. Era domingo e non picaban os canteiros. Quíxose lembrar: "Os nenos subíamos ó alto da Penamoura i os maiores quedaban..."."

Carlos Casares, "O outro vrau", en Vento ferido. Ed. Galaxia, colección Illa Nova, 1967, páx. 90

Vellos detalles

"O baile sigue.

 Ela, sentada nun banco de pedra na Alameda, soila, non ve a ninguén.

  Chegóu esta mañá ben cedo. Agardábana os tíos na estación. Pasóu o día espiando vellos detalles: a tecla do piano que daba un són a pau que lle limaba os dentes. Aquil periódico do ano 1912 que gardara alguén ¡quén sabe cándo! na páxina 12 do diccionario latino de Raimundo de Miguel. O polbo sobre a súa mesa de traballo."

Carlos Casares, "O outro vrau", en Vento ferido. Ed. Galaxia, colección Illa Nova, 1967, páx. 89

                                        Debuxo extraído do blog: Ventos cruzados

¿Nunca máis?

"Miróu pola fiestra. Víase a carpa do circo que se erguía entre os carballos do feiral.

  Está castigado. Cando il saia, a sesión da tarde terá rematado. E despóis de cear nono deixarán ir. (...)

 Mañá ó se erguer, sentiráse triste. Máis triste que ninguén. ¿E que será de Anne? Nona volverá ver. ¿Nunca máis? Nunca.

  Erguéuse moi cedo. Marchóu correndo ó campo da feira. No sitio do circo soilo quedaba un redondel."

 Carlos Casares. "A rapaza do circo", en Vento ferido. Ed. galaxia, colección Illa Nova, 1967, páx.85

                                              Debuxo extraído do blog: Ventos cruzados

A placiña estaba deserta

"As dúas da mañá colléu pola carretera do cuartel. Detúvose nunha placiña rodeada de casas que tiñan os cristales rotos. Non chegaba ningún ruído hasta alí. Entróu nun portal. Deitóuse no primeiro descanso das escaleiras. Doíalle a cabeza. O reló da catedral díu as tres. Despois quedóu todo en silencio. Estuvo un bó anaco de tempo buscando unha postura axeitada pra dormir. De repente entróulle un medo raro no corpo. Púxoselle a pel de galiña. Secóuselle a boca. Baixóu as escaleiras de tres en tres.

 A placiña estaba deserta."

Carlos Casares. "O xudas", en Vento ferido. Ed. galaxia, colección Illa Nova, 1967, páx. 77

O ceo era azul como hoxe

"O ceo era azul como hoxe. Despóis fóronse xuntando unhos nubarrós negros por riba do Pico do Mediodía hasta que comenzóu aquil ruído xordo todo seguido, que duróu deica a noite ben entrada. Non quedara nada. (...)

 Subíu as escaleiras sin ganas. Estaba canso. Pegóu a frente ó cristal da ventá da súa habitación i alivióuse un pouco. Cargóu a escopeta e baixóu. Colléu o burro e foise cara o prado da Fontemoura. Iba ardendo todo por dentro. Levaba o corazón saltándolle na boca.

  O ceo seguía negro. Inda alustraba pra máis alá da Pena Alba. Un vento lene, triste, movía as follas. Era o único ruído. O demáis estaba quedo, en silencio."

Carlos Casares. "A tronada", Vento ferido. Ed. Galaxia, colección Illa Nova, 1967, páxs. 68-70.

                                     Imaxe extraída do blog: Ventos cruzados

¿Vou quedar cego?

 "Preguntéille á mamá: "¿Vou quedar cego?" Respondeume "Non". Pero non lle creo. Hoxe pola mañá, cando me levaron pró corredor do patio, ó sentir o sol pousado na miña pel. díxenme: "A ver". Metín iste dedo pola esquina dun ollo, levantando a venda por ver si vía algo, pero non vin nada. Nin xiquera unha pouca claridade. Nada. Eu xa tiña a cousa medio tragada, pois pola Santa Lucía a mamá levoume a Paredes de ofrecido. (...) Eu lembrábame de cando levaron á nena ó San Benito, que tampouco lle daban acougo facéndoa rezar como me facían a min agora. (...)

 Meto o dedo por aiquí, por unha esquiniña, e non vexo nada. Chámame a mamá: "¿Ramonciño" "Mande usté". "¿Estás ben?" "Estóu". "¿Cómpreche algo, miña prenda?" O sol debeuse meter detrás do monte do Picouto. Xa non quenta. De aquí a pouco virá a noitiña."

Carlos Casares, "Vou quedar cego" en Vento ferido, ed. Galaxia, Vigo, 1967, páx. 61-63

                                     Debuxo extraído do blog: Ventos cruzados

Il non se lembraba

"Il non se lembraba. Claro que non. Vinte anos son moitos na vida de un home. Cando me víu entrar na taberna do Alambrista, díxome "Qué hai Gonzalo". I eu coma si nada "Hola Perucho". E il "Ves feito un mozo". Xa se vía que non se lembraba. Pero eu non me esquecín daquelo e penso que non me hei esquecer inda que viva cen anos. Hai cousas que non. Díxenlle "Perucho, ¿lémbraste do burro?". Non se lembraba. Ben se vía que non. O burro era pequeniño i andaba comigo como si fora un can. Eu faláballe "vai pro prado da Seca" e iba."

Carlos Casares, "A capoeira" en Vento ferido, ed. Galaxia, Vigo, 1967, páx. 55

                                            Debuxo extraído do blog: Ventos cruzados

Coma lobos

"Mandárono subir á camioneta blanca e marcharon con il cara o monte do Sarnadoiro. O demáis xa o sabes ti. Aparecéu morto dun tiro na cabeza. Agora xa pasóu. I é millor calar. Tamén calóu o médico cando lle levaron ó fillo. Sonche cousas da vida e dos homes, que somos coma lobos unhos prós outros, coma lobos, Eduardo, dígocho eu, coma lobos."

Carlos Casares, "Coma lobos" en Vento ferido, ed. Galaxia, Vigo, 1967, páx. 25

Debuxo extraído do blog: Ventos cruzados

Vento ferido

"Ao mesmo tempo comeza a publicar os seus primeiros traballos literarios na revista Grial, e en 1967 aparece a súa primeira aportación á "Nova Narrativa", a colección de relatos Vento ferido. (...) publicado en "Illa Nova" en 1967. Ilustrado por Xulio Maside, contén un total de doce relatos, tres dos cales xa foran publicados na revista Grial en 1965. (...)

 

Aparece, en cambio, a recorrencia á violencia como expresión do individuo, xerada por un medio social hostil; non se trata dunha violencia gratuíta. O recurso técnico que máis nos chama a atención refírese á combinación das voces narrativas, en que o monólogo e a terceira persoa, con diferentes matices e funicóns, dominan a totalidade dos textos." 

V.V.A.A. Historia da literatura galega, volume V, ed. A Nosa Terra, Vigo, 1996, páxs.1298-1300

 

1ª edición

Vento ferido (curtametraxe)

Vento Ferido é unha mediametraxe nacida no obradoiro audiovisual do CeMAC, o Curso de Medios Audiovisuais de Celanova. Naceu no verán do 2015 inspirándose nas verbas do autor galego Carlos Casares, e o resultado pódese comprobar sobre estas liñas.

"Por moito que intentemos escapar do pasado, dun xeito ou outro, este sempre volve a nós. Isto é o que lle ocorre a Milo, un rapaz de 23 anos que debe regresar á súa vila natal anos despois de escapar dela. Á súa volta descubrirá que tivo motivos máis que suficientes para marchar, e o que parecía un grato reencontro coa familia e os amigos, convertirase nun día que xamais esquecerá, no que as fantasmas do pasado non pasarán desapercibidas."

A cidade

A cidade ten castelo e muralla medieval,

o museo, ¡hai que velo!, e unha rúa principal;

¡Qué conxunto tan fermoso, con igrexas e xardís,

e cun río caudaloso, veireado de xasmís!

A cidade ten cafeses, wiskis-sclubes e polución,

cemiterio con cipreses e un fermoso Malecón.

A cidade ten escolas e ten cines e teatros,

ten douscentos parvacholas e trescentos maragatos.

A cidade nunca tivo  nin industria ou desenrolo

soio un comercio cativo e o seu consabido tolo.

A cidade ten paseos, barrios vellos, arrabais,

chavolismo, rañaceos e gardas municipais.

Manuel María.

        Manuel María. “A cidade”. Vídeo gravado na cidade de Ourense no ano 2016, para conmemorar que se lle adica o día das Letras Galegas deste ano,  cantado por Uxía e Magín Blanco, extraída do libro CD “Canta o cuco” ed. Galaxia, colección Sonárbore, 2015. 

Vida Gallega: Ilustración Regional: "Ferreñas"

  -Heraclio Pérez Placer, Vida gallega : ilustración regional, Vigo,  Año I Número 2 - 1909 febrero