Sona de activa e moi intelixente

"A miña irmá daquela xa acadara sona de activa e moi intelixente (non se lle facía ningún favor en decilo) entre os compañeiros que tiñan vido a A. polas federacións comarcais, naquiles "viajes fraternales", tan sinxelos e ledos, do agarimo proletario (cando eu saín de A. por primeira vez, foi pra ir nun diles, a Villafranca, aporveitando a Semana Santa."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 289, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Na feira do sete

"Os domingos nunca deixaban xantar soios na casa, que eran os días máis tristes. Os compañeiros levábannos a xantar con iles o que tivesen. Ás veces íamos de merenda ao pé do río, a comer empanada, e si as datas caían ben, en domingos ou día de festa, íamos a comer o pulpo na feira do sete ou na do vinteún, que somentes esisí podíamos levar aquela rexa mágoa do arredamento  dos meus pais. Si eran días de chuvia viña o Mosquera coa muller, a boa Armida, e os dous nenos, e facían a comida e quedábanse até a noite lavando a roupa e axudando a fregar a casa."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 288, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Bo ollo pra descubrilas

"Entre os dous, que só gastábamos o perciso, mandábamoslle o que podíamos á mamai que estaba co meu pai e co Alberte cumprindo os seis meses do novo desterro en Manzaneda de Trives, onde, como non había impresas, non podía traballar.

(...)

 O parvo do gobernador de turno negoulle o permiso, pra que fose a Santiago (mexaba sangue moi seguido), como aconsellaba o médico de Viana do Bolo, un correlixionario velliño que non sabía moito por onde andaba na cura das doenzas, pro que tiña bo ollo pra descubrilas e decilas polo seu verdadeiro, e ás veces témero, nome.

 E os dous médicos de Trives, que eran consevadores do conde de Trives, non querían ir ver ao meu pai, nin meu pai podía saír de Manzaneda pra ningures."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 288-289, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Unha miga sorridente

"A señora Andrea Gonçalvez non dixo ren. Só co aquil falar calada, modosa e unha miga sorridente, atal unha respeitosa e asisada dona campesía, xa o fachendoso xuez de A. pola gracia do seu padriño, escomenzou a perder pé, cecais a estar menos firme do papel que se reservara na escea."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 280, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

"Lumeterino"

"Aquil era un día asombroso. Agora viña resultar que a señora Andrea, de orixe espampanantemente incónito, acusada con razón ou sin ela (no seu homaxe penso que con ela), de ceda incontinencia erótica ( o "lumeterino", no falar da miña pobre avoa); falsa vella ou falsa revellida; moinante ventureira, aquerenciada en A., practicando, coa mesma propiedade, a costura de branco, os broslados de freira, os partos dificis e os abortos como casos de concencia autorizados por unha dialéctica persoal, viña resultar agora unha dama culta, cunha cultura de damas doutro tempo e doutros países..."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 277, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Puro "Ciprianillo"

"Por certo dixéronme que un fillo do Covas, que asegún se di, é o mairo herdeiro de A., anda a langrear por aquela filla que tiña a Cachona nas Carmelitas de pago, e que soio agarda a que cumpla os dezaoito pra se casar...

¡Se iso non é puro "Ciprianillo" que baixe Deus a velo!

-(...) Goréntome de ter eiquí a un home e a unha muller xa feitos e direitos cos que falar; un home e unha muller verdadeiramente escecionais, repítovolo, nista melancónica e mal tencionada A."

 

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 272, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

 

Algún ollo abesullando

"En A. tíñase que andar con tento. Sempre había na noite, nas noites todas do ano, algún ollo insomne e malino, abesullando pra o seu respetivo anaco de rúa, en todas as rúas da vila, como parte dun grande "corpo de guardia".

(...)

 Levaba algunha alfaias orixinais e de aspecto custoso: un esgarabello labrado en amatista, un colar de grosos topacios, pendentes de filigrana de ouro, que en A. se chaman portugueses; nun dedo groso, un grande anel labrado nunha pedra opaca.

(...)

-O que me estou a perguntar é como se pudo traguer todo isto sin que ninguén o soupese. Resulta verdadeiramente humillante pra A."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 268-271, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Unha "descoberta" pola rúa

"Agardei na nosa casa, que a baleireza facía tan resoante e triste, até que fose aínda máis entrada a noite.

 A iso das once, saín a facer unha "descoberta" pola rúa dos Austrias, pola das Tendas; voltei pola praza do Trigo, metinme na rúa dos Fornos, saín de novo á do Tecelán. Non atopei con ninguén, nin xiquera co municipal que estaría ao abrigo, no torno da rúa do Paxaro. Non se vía ningunha fiestra acesa por entre aquela morma grisalla outoniza que viña do río."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 269, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Unha tensa aperta no escuro

"Pra non entrar xuntos na cidade, démonos unha tensa aperta no escuro antes de baixar ao alumbrado da rúa do Progreso; unha aperta como pra un longo viaxe, ¡e tan longo!"

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 267, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

As tres máquinas da fábrica da luz

Antigua fábrica de enerxía no Campo dos Remedios

"Xa levabamos alí máis de dúas horas. Pola miña parte xa fumara unha ducia de mataquintos.

 Erguíase do río un neboeiro mesto e roxizo, e ouvíanse acompasadas as tres máquinas da fábrica da luz. (Puñéranlles nomes de muller, e cando había os apagóns, asegún onde fosen, todos sabíamos cál delas levaba a culpa: "Elena", "María", "Paulina", fillas do dono da empresa, o Condemalvís)."

 Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx.265,  Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Foto extraída do blog: diariodeunmédicodeguardia, de orixe descoñecido

Daquil xeito tan lucidío

"Eu estaba atordoado e, dentro das circustancias, cheio de ledicia. Nunca houbera pensado que fora da xente nosa aínda coas novas figuras populares que pouco a pouco se ían albiscando (...) houbese en A. quen pensara, daquil xeito tan lucidío, en nós, dende fóra de nós, e pra adiante de nós. Non acertei máis que a decir:

 -Tes razón, craro que tes razón.

(...)

 -Como todo o mundo eiquí. En A. todas as casas teñen as paredes de cristal... Craro, que ás veces son de cristal de aumento pra os defetos... Coido que non conviña..."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 262-263, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Á luz langañosa do faroliño

"De todo isto falamos aquela noite co Pepe Cerdeira sentados nas grades do cruceiro, á luz langañosa do faroliño de aceite pra que non nos confundisen cos que andaban alí agachados a velar choios de parexas.

 Víase ben que era home de moitas lecturas e cunha grande afeizón á política."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 260, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Pensatibres

"Andaban a ler polas carreteiras e á beira dos ríos, á soma dos bidueiros no vran ou á raxeira do sol no inverno, moi seriosos e cavilantes;

 e nos "conciertos matinales" dos domingos, que non deixaban xogar ao dominó, escoitaban pensatibres as óperas que tocaban os quintetos de forasteiras no café Royalty."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 258, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

As pandas do chamelo ou da garrafina

"Tampouco me resultaba craro o intrés do Xosé María por meu pai. ¿Que me quería decir? Era home feito xa duns vintetrés anos. Non se trataba co groso da mozarría do seu tempo e, pola maior parte, víase que andaba só. No café da Unión sentábase arredado, aparte das pandas do chamelo ou da garrafina, naquil diván embaixo do grande espello por onde se baixa aos retretes."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 257-258, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Adeus por adeus

"Atopeime co Xosé María, fillo do Cerdeira, o oficial maior do Xuzgado de Primeira Istancia. Non levabamos amistade seguida; adeus por adeus como casi todos en A. Pro paroume na rúa da Paz o tempo xusto pra me decir: "Agárdote hoxe ás dez da noite na Alameda do Cruceiro. Non digas nada. Trátase do teu pai".  E foise de contado, sin agardar resposta."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 257, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

O pobo acantazou o pazo

"Con todo, o pobo acantazou, unha noite tras outra, o pazo do bispado, o Centro de Obreros Católicos, a Audiencia Provincial... e salvouse o local dos requetés, porque, ao fin "fillos do pueblo, axudaron a acantazar misturados con nós;

 o escándalo chegou á Prensa da Capital, e a minoría socialista, que tiña un diputado por xunto, tratou o asunto no Congreso, que non pasou de dez minutos de "ruegos y preguntas", porque estaban no poder os conservadores; si estiveran os liberais, ao millor chegaría a vinte.

  O señor bispo desapareceu o primeiro día dos cantazos. Sóupose logo que se retirara, por un tempiño, ao convento de Allariz. Tres anos despois era cardeal arcebispo de Híspalis."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 255-256, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

O gremio de carpinteiros

"O gremio de carpinteiros acordou que non fosen á Ursaira, ou millor dito que non voltasen, os seus afiliados. O Quintín Amor tívoos que procurar, en número que doblaba aos outros, no Centro Católico de Obreros que o bispo vello fundara pra coartar o avance do Centro de Sociedades Obreras, de orixe socialista.

 Saíron en tres coches ao romper o día. En total eran catorce homes.8...)

 De noite aínda, saíra tamén un piquete formado por dez números de acabalo con máuser e cornetín de ordes, ao mando do tenientiño...

 Xa de víspora se correra por A. que ista forcia ía por orde do gobernador e "consentida" polo señor bispo."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 253, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Ordeadamente e a de apouco

"A xente botouse a aplausar.  A Evanxelina da Severa ripou, con anoxo, unha bágoa da meixela. 

  -¡Cala xa,  Espranza Taborena!, déixame seguir.

Ouviuse a gallopada dos cascos nas lousas da rúa da Corona.

  -¡Que ninguén se mova, compañeiros, que ninguén conteste á  provocación!

As dúas parexas escomenzaron a meter o morro dos cabalos no xentío. No faiado da casa dos Romeral viuse un escopetazo. A munición esparexeuse na follax dos negrillos da praza dos Coiros.

O s do Centro baixaron axiña istruíndo á xente e formando cordón de mulleres e nenos frente aos xendarmes.

 A xente íase, ordeadamente e a de apouco, pola rúa da Libertade, subindo á Pena Vixía, dando a volta polo calexón do Turco. O Elixio e mais a Evanxelina ían por entre a xente, abrindo paso ás mulleres cos nenos."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 251-252, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Compañeiros, amigos e veciños

"(A voz da rapaza escachábase descontra as paredes das casas probes, de tres pisos, do rueiro da Pescadería, coas súas fiestras cheias de restos calados, anceiosos e conmovidos. Era unha voz de nobre metal, superior ás inxeles verbas que contiña.

 Fendendo por entre os brancos e moles pallabarros, asomaba como unha proa, o pozo de seis pisos, de orgulosa e nova canteiría, da Banca Romeral, con todas as fiestras e balcóns fechados, pesie ao bochorno do día).

-Xuntámonos eiquí, compañeiros, amigos e veciños, pra considerarmos o caso dos compañeiros labregos de Cea e de Ursaira. (...) Pois que sepan uns e outros que os labregos de Cea e Ursaira, non están sós; que o proletariado e as verdadeiras crases ilustradas da cidade están con iles e fan con iles cousa común pra que o despoxo non se leve a termo e se respete a vontade dos veciños, pra o caso dos feligreses. Teñen direito a defender o que é seu, e terán a nosa axuda..."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 249-250, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

A berros polas rúas

"-...que si nos mantemos xuntos e moralmente unidos, coma nista ocasión, xa poden vir o alcalde, o gobernador, as beatas falsas, os xamoneiros da Ponte Vella, os tendeiros maragatos, a burguesía porca, os señoritos de camisa planchada e barriga baleira e todos os xendarmes do país. Eiquí hai que falar e falarase, que pra iso somos nados con língoa, con memoria, con azos...

-...e sin direitos...

-...e sin direitos pra a nosa cras, mais dalgún xeito han de conquerirse e o millor xeito é botarse á rúa, a falar a berros polas rúas, polos campos, polos montes..."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 248-249, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Un berro ispido e rexo

"Casi sempre chegaba un intre, como arestora, en que decía: "Podédevos rir canto vos pete, que las risas non chantan nin trozan la carne del cuerpo ni dejan amósegas como salva seia la parte" (colleu e repinicou o que lle quedaba a orella, e a xente parou de rir; e ouviuse un berro ispido e rexo nos altos dun pallabarro, pola banda da rúa da Pena Vixía: "¡Vivan os homes dentes!")."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 248, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Naquil fusco e lusco

"A Praza dos Coiros estaba a crebar de xentío naquil fusco e lusco abafado do día do Carme. Corrérase que non diran permiso as autoridades e que ían mandar a xendarmería;  sempre que había un mitin corríase o mesmo pro a xente de traballo ía igual; e dende facía pouco, tamén coas mulleres e os fillos, que xa se notaba ben que ían perdendo o medo."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 247, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Un ramo de tolicie

"As noticias que chegaran de Cea e dos lugares veciños ao Mosteiro, eran desacougantes. Moitas leiteiras viñan dicindo que un ramo de tolicie pegara naquiles paisaniños, decote tan estoas e resinados.

 Os republicáns do Casino pubricaron un "manifiesto" encabezado polo médico Barada, o procurador Tramancos, o xastre Cuanda, e "siguen las firmas" (...)

 Aquela misma noite a Junta Federal das Sociedades Obreras, acordou por unanimidade, ter un mitin da cras traballadora agremiada, na Praza dos Coiros, frente ao local do Centro."

Eduardo Blanco Amor, Xente ao lonxe , páx. 246, Editorial Galaxia, Vigo 2006 (2ª edición en BBA)

Por sorte, alí estiveramos nós

"El intervira nas obras dos centros termais, e por iso instalara dispositivos clandestinos para sabotalos, ao cabo dos anos.

 Como sospeitaramos, planeaba facer unha demostración masiva, tras as probas que nós lle impediramos, deixando todas as burgas sen pinga de auga. Para devolver a auga termal, pediría unha fabulosa cantidade de diñeiro.

 A piques estivera de lle saír ben, e Ourense sen burgas xa non sería Ourense.

 Por sorte, alí estiveramos nós e o Capitán para impedilo."

Ramón Caride, O Capitán Aspanitas e o misterio das Burgas, ed. Xerais, xaneiro 2013, páx.72

O malandro

"O malandro batíalle forte, tíñao debruzado da varanda da pasarela, colgado por unha soa man. Contivemos o alento, semellaba que o Capitán ía caer, sen remedio.

 Pero en vez de deixarse ir, en caída  vertical, o Capitán pegou un salto atlético. Foi caer aos cabos de suxeición da pasarela, onde se agarrou. De alí volveu choutar ao alto da pasarela, coma un canguro.

 -Beeennn!!! -berramos os espectadores, aliviados.

 O malfeitor estaba a fuxir, coma un alustro, pasarela abaixo, cando o Capitán lle caeu enriba. Non foi quen de resistir máis.

-Entrégome! -dixo, abandonando a loita. Todos aplaudimos."

Ramón Caride, O Capitán Aspanitas e o misterio das Burgas, ed. Xerais, xaneiro 2013, páx.70

Unha escena espectacular, que arrepiaba

"Había dúas figuras no cabo máis alto da pasarela, o do sur, que daquela estaba máis lonxe de nós. Sabedes que esta ponte é algo espectacular. Sobre a ponte horizontal, por onde van os coches, está a pasarela ondulada, que lle dá a súa forma inconfundible á ponte. Nun curuto dela, a máis de vinte metros sobre nós, estaban pelexando o Capitán e o xefe dos sabotadores. Ao Capitán xa o recoñeceramos de lonxe, pola súa capa ao vento.

  Era unha escena espectácular, que arrepiaba. Todos estabamos co corazón nun puño. O heroe e o malvado estábanse atizando canto podían. Estaban á beira do abismo, a policía non era quen de intervir polo medo a que perdesen o equilibrio e caesen ao baleiro."

Ramón Caride, O Capitán Aspanitas e o misterio das Burgas, ed. Xerais, xaneiro 2013, páx.69-70

Moita policía chegando

"Chegando á outra beira do río, o malfeitor seguía nadando cunha boa brazada, pero xa un helicóptero da policía ía riba del, pisándolle as costas. E un auto patrulla estábao agardando, na outra orela.

-Este xa está tamén na gaiola.

Todos, mesmo Lois, malia o apuro que pillara, subimos ás bicicletas. Non paramos ata a ponte do Milenio. Estaba a pasar algo extraordinario. Vimos moita policía chegando, ducias de coches parados e unha morea de xente que se congregara para mirar cara a arriba."

Ramón Caride, O Capitán Aspanitas e o misterio das Burgas, ed. Xerais, xaneiro 2013, páx.68-69

Espernexaba na auga do río

"O xefe daqueles malvados perdérase, no entanto, cara a Ourense, aproveitando a confusión. E non era parvo, apañara outra bicicleta, e cando nos demos conta, xa nos levaba unha boa vantaxe. Sorte que o vimos ao lonxe. Como A Chavasqueira está preto da ponte do Ribeiriño e da do Milenio, debía querer pasalas, ou cruzar a segunda se cadra, e perderse na cidade.

(...) Era Lois, que espernexaba na auga do río, tentando malamente aboiar. (...) Sen que ninguén o advertise, porque xa todos, incluído o Capitán, sairamos tras o home de traxe, tirara a Lois da bicicleta, arrastrárao ao río e guindárao nel. Agora el fuxía a nado."

Ramón Caride, O Capitán Aspanitas e o misterio das Burgas, ed. Xerais, xaneiro 2013, páx.65-66